نحوه ی عملکرد درست پزشکان شایسته ی تقدیر است.
ولی ایشان هم مانند دیگر مشاغل می توانند دچار خطا و اشتباه شوند.
پوشیدن لباس سفید و گذراندن چندین واحد تخصصی و زیست شناسی برتری ای محسوب نمی شود ، اگر همراه با تقید و پایبندی به اخلاق پزشکی نباشد.
بهتر است با توسل به هاله ی تقدس برای ایشان از معضلات و مشکلات احتمالی این قشر فرار نکنیم.
در ضمن جناب مدیری در طی نزدیک به 2 دهه فعالیت هنری نشان داده اند که درک درستی از طنز و دیگر مقوله هایی که نامش رفت دارند.
مشکلات در رشته پزشکی هست و ... با کتمان حل نمی شود.

دکتر مجید پویا در نوشتاری کوتاه در حاشیه پخش سریال در حاشیه که از شبکه ۳ سیما درحال پخش است به گوشزد کردن بخشهایی از زندگی جامعه پزشکی پرداخت که می تواند سوژه ای مناسب برای طنز پرداز اجتماعی باشد.

با سلام خدمت هنرمند عزيز جناب آقاى مهران مديرى
ضمن آرزوى سلامتى براى شما و خانواده محترم و تبريك سال نو بعنوان يك بيننده و البته پزشك ميخواهم در مورد برنامه طنز جديدتان نظرم را بيان كنم. پيش از هر چيز از شما متشكرم كه بر لبان اين مردم خنده وبر قلبشان شادى مى آفرينيد اين مردم لايق شادى و شادمانى هستند و هر كسى در اين راه قدم بردارد قابل تقديراست و احساس شما را هم در قبال ديدن شادى مردم درك مي كنم چون ما پزشكان هم با اين احساس آشنايى ديرينه داريم و البته اگر هم مجبوريم گاه با ايجاد درد و رنجى بيمارى را در مسير بهبودى قرار دهيم اما همواره هدف نهايى اين عمل بازگرداندن سلامتى و خوشحالى به اين عزيزان است.
از شما ممنونم و راضى هستم كه بخشى از زواياى يك حرفه را به شكلى كاريكاتورى بزرگ كرديد و خواستيد بنابر اقتضاى حرفه خودتان برنامه اى بسازيد و ارتزاق كنيد و البته شادى و لبخند را بر گوشه لبى بنشانيد اما من هم مثل شما حرفه ام به گونه اى است كه بر خودم واجب ديدم به شما هنرمند گرامى زواياى ديگر اين حرفه را ياد آورى كنم كه قطعا خنده آورتر وطنز گونه تر است ومطمئن هستم اگر از اين نكات اطلاع داشتيد ميتوانستيد قطعا برنامه پربارتر و شادترى مى ساختيد، لذا ضمن دعوت از شما براى ديدار نزديك با جنابعالى توجه شما را به اين سوژه هاى طنز كه سالها از سوى بسيارى از همكاران مسئول گروه پزشكى هم كتمان ميشد و به گونه اى مشابه با شما بجاى رسيدگى به آن بخش هاى كوچك ديگر و آلوده ساز حرفه پاك ما را كاريكاتور گونه نشان مي دادند، جلب مي كنم و البته مطمئن هستم هنرمند مسئول و داراى دغدغه اجتماعى چون شما حتما به آن خواهيد پرداخت. و اما سوژه هاى طنز:

در نظر بگيريد يك گروه از افراد پرتلاش و سختكوش را (شامل گروه هاى پزشكى و پرستارى و...) از ساير فارغ التحصيلان دانشگاهى جدا كنند و آنان را به زور و با يا بدون كمترين امكانات به مناطقى محروم بفرستند واين افراد سالهاست كه با رويى خوش و احساس غرور وعشق به خدمت بروند ولذت ببرند، چرا؟ چون براى مردم شادى وامنيت مى آفرينند، ولى بقيه فارغ التحصيلان همين مملكت بروند دنبال كار و تشكيل زندگى خودشان!

سوژه دوم اينكه سالهاست اين پزشكان پس از ورود به دوره تخصصى و بر دوش گرفتن باراصلى درمان در سيستم دولتى و رساندن خدمات درمانى به اين مردم شريف حتى خودشان را بيمه تامين اجتماعى نكنند و حقوق چندين مرتبه زير خط فقر بگيرند و باز هم خوشحال و فعال باشند !

سوژه سوم اينكه شبى وارد بخش درمانى بيمارستانى مي شويد كه حدود سى بيمار بسترى دارد و فقط سه يا چهار پرستار بايد به همه اين بيماران خدمت رسانى كنند و اگر خداى ناكرده اين بشر جايزالخطا اشتباهى بكند هم خودش و هم پزشك مسئول بايد پاسخ تمام اين سلسله معيوب روند درمانى را يكجا بدهد و ديگر كسى نيست كه بگويد بله واقعا با اين كاستى ها كارى غير ازاين نمى شد انجام داد!

سوژه چهارم فرض بفرماييد شما كارمند يك سازمان دولتى هستيد و بابت انجام كارتان شش ماه بعد حقوق بگيريد تازه بدتر از آن در بخش خصوصى يا مطب يا داروخانه خود كار ميكنيد و اگريك روز دير كرد در ارسال ليست بيمه داشته باشيد جريمه مالى مى شويد ولى كاركرد و دسترنج قانونى شما ماهها در سازمان بيمه گر بدون پرداخت سود بلوكه ميگردد و اين واقعا خنده آور و البته سوزناك است!

سوژه پنجم اينكه در يك نگاه كلى به جامعه حرفه اى شما به چشم جامعه اى مادى و پول دوست نگاه كنند و نگويند كه حق الزحمه انجام يك جراحى اورژانس براى بيمار مبتلا به آپانديسيت حاد در نيمه شب در بيمارستان دولتى تا همين سال قبل كه بقول برخى زير ميزى رايج بود در اكثريت شهرهاى كشور كه فاقد بخش خصوصى هستند حدود سى هزار تومان پس از گذشت شش ماه بوده واكنون قرار است به نود هزارتومان برسد كه شما بتوانيد در مقايسه با تعرفه ساير گروه هاى تحصيل كرده و حتى تحصيل نكرده با بار مسئوليتى غير قابل تصور براى پزشك آن را سوژه طنزى بسازيد تا شايد بر لب جامعه پزشك وپرستار اين مملكت هم لبخندى بنشانيد!

مهران مديرى عزيز اگر چه سوژه ها زياد است ولى ما همچنان هوادار هنرمندان زيرك و باهوشى هستيم كه با مطالعه عميق و مشورت كارآمد مشكلات جامعه را در معرض ديد و قضاوت و البته چاره انديشى بگذارند واميدواريم شما نيز بر اين صراط بمانى .

شادى و سلامتى شما را آرزومندم و منتظر ديدارتان در شهر كوچك و زيبايم تنكابن (شهسوار) در استان مازندران هستم.

ارادتمند دكتر مجيد پويا نظام پزشكى ٣٣٤٠٦
سایت سازمان نظام پزشکی
یکشنبه ۹ فرورین ۱۳۹۴

سریال « در حاشیه»
*تهیه تومار علیه یک سریال، تیشه است و دست هنربیز فرهاد و فرق سرش.

شهروندی با امضاء«یک کارگردان» مطلبی در ایردن نوشته است که با این جمله شروع می‌شود: «این وزیر بهداشت داره نخود هر آشی میشه». گویا وزیر بهداشت در باره سریال «در حاشیه» مهران مدیری نظر داده است و این سبب رنجش «یک کارگردان» را فراهم کرده است. از نوشتار این گونه درک کردم.

1)چرا نام این کارگردان در ایردن نوشته نشده است؟ تا کی می‌خواهیم «مرموز بازی» در بیاوریم؟ «نامه رسیده...» ، «یک خواننده...» «یک کاسب...» و ... به همکاران ایردنی پیش‌نهاد می‌کنم نقطه پایان به این روش بگذارند. شفاف سازی سدی است در برابر دروغ، ریا و افساد در کار. یکی از گام‌های نخستین برای رسیدن به جامعه ای سالم، پرهیز از ایجاد زمینه های بروز ابهام است. اگر شهروندی شجاعت ندارد با نام حقیقی اش نوشته اش را امضاء کند باید یاری اش داد از « هراس درون» رهائی یابد نه این که با انتشار نوشته اش با نام مستعار به این هراس و مبهم گوئی دامن بزنیم. اگر نام حقیقی این کارگردان نوشته می‌شد، دست کم می‌توانستیم با گفت و شنود با این شخص حقیقی به نتیجه ای قابل توجه برسیم.

2)دیکتاتوری گروهی، مخوف‌تر از دیکتاتوری فردی است. «بگیرید، ببندید، سانسور کنید، کور شوید، دور شوید، گم شوید...» که چه؟ شهروندی به خود اجازه داده است در باره قشر اجتماعی، یک صنف، یک نوشتار، یک سخنرانی ، یک انجمن و یک جامعه دیدگاه یا برداشتش را با زبان ادب، هنر و ... بیان کند. تهیه تومار علیه سریال « در حاشیه»، تیشه است و دست هنر بیز فرهاد و فرق سرش.
هر شهروندی به حکم انسان بودن حق دارد دیدگاهش را در باره آن چه در پیرامونش یا درونش می‌گذرد با هر زبانی که می تواند بیان کند. جامعه ای سالم است که آزادی بیان توسط نهاد‌های هدایت گر یا تاثیر گذار تامین شده باشد.
پزشکان ما زمانی می‌توانند صنف خود را مترقی بدانند که از اصل‌های آزادی و از این میان آزادی بیان دفاع کنند- حتی اگر گاه از این گذر رنجی ناعادلانه تحمل کنند- نه تنها وزیر بهداشت که تحصیل کرده دانشگاه است بل که فرد تحصیل نکرده آن سوی کوه ناپیدا هم حق دارد دیدگاهش را در باره هر آن چه می‌شنود و و هر آن چه می‌بیند و از این میان جامعه پزشکی و سریال «در حاشیه» بیان کند. گاه شخصی نظری می‌دهد که کارشناسانه و پخته نیست. بسیار خوب. شهروندان می‌توانند بپذیرند یا نپذیرند ولی هیچ کس حق ندارد سدی در برابر اندیشه انسان به پا کند. کهکشان بی کرانه توانائی‌های انسان را نمی توان به بند «مدرک تخصصی» کشید به ویژه آن جا که سخن از هنر است.

3)خوب بود «یک کارگردان» می‌نوشت به راستی در کجای جایگاه قضاوت نشسته است که با این محکمی می‌گوید:«خیلی از موضوعات مثل این مسئله طنز در صلاحیت ایشون نیست». اگر رفتن زمستان و آمدن بهار را- تغییر را- پذیرفته ایم چرا نپذیریم که به راستی ما انسان‌های خوش شانسی هستیم که در یکی از نادر گردش‌های کیفی تکامل انسان زندگی می‌کنیم. هر ساعت از عمر انسان فعلی برابر عمر یک سده انسان چند هزار سال پیش است. تا همین 20 سال پیش برای نوشتن یک مقاله دانشجوئی می‌بایست دو ماه لابلای ده‌ها کتاب را گشت و امروز با یک « کلیک» آن قدر سند بیرون می‌ریزد که انسان دست بر سر می‌ماند. در چنین برهه ای فرزند زمان خود بودن یعنی پذیرش معیار‌های نوین زیست اجتماعی و طبیعی. وگرنه نئاندرتالی هستم در سده 21 میلادی!
حال «یک کارگردان» عزیز. آیا به خود حق می‌دهید به یک پزشک بگوئید یک اثر هنری را نقد نکن چون کارشناس نیستی؟
پاستور کاشف نام‌دار فرانسوی پزشک نبود. زمانی که در پژوهش‌هایش به وجود میکروارگانیسم در پیدایش چرک پی برد، بسیاری از پزشکان خواهان محاکمه اش به علت دخالت در امور پزشکی شدند!.
نمونه ای دیگر: سرود ای ایران با نام دکتر گل گلاب آمیخته است. اگر در زمان سرایش، دکتر خانلری یا استادان دیگر به گل گلاب اعتراض می‌کردند و می‌گفتند که در کار تخصصی ادبیات دخالت نکند، امروز شما چه قضاوتی در باره کار این بزرگان داشتید؟
شهروند کارگردان، آیا منطقی است شما در این دوران شتاب‌ناک دگرگون شونده ای که انسان ارجی و اندیشه اش ارجی نوین یافته است به یک پزشک بگوئید حق ندارد در باره طنز نظر بدهد چون کارشناس نیست؟ . فکر می‌کنم می‌بایست منطقی تر برخورد کرد.

3)مهران مدیری کارگردان با هوشی است ... قسمت ششم «در حاشیه» را دی‌شب دیدم. خوشم نیامد و به زور تحملش کردم. به نظرم این بخش سطحی و درهم ریخته آمد. حتی استحکام «شوخی کردم» و مرد هزارچهره را هم نداشت تا چه رسد به برره. لازم است همه قسمت‌های سریال را دید و سپس این کار مهران مدیری را نقد و بررسی کرد. مهران مدیری، روزی تحصن نمایندگان دوره ششم را به ناروا به سخره گرفت. کاری کاسب کارانه که بوی سیاست کاری می‌داد ولی همین مهران مدیری پس از آن کارهای خوبی از خود به یادگار گذاشته است. در آخرین کاری که از او دیدم ( شوخی کردم...» به راستی توانسته بود با هوشمندی افتادن سیب از درخت و پی بردن نیوتن به وجود جاذبه را با ( آن کس که نداند و نداند که نداند...» و ضرب المثل«نرود میخ آهنین در سنگ» درهم بیامیزد و انسان را به فکر وادارد. پس نباید شتاب زده با یکی دو قسمت سریال در کار این گروه هوشمندی که این سریال را ساخته اند قضاوت نهائی کرد. سریال را تا انتها باید دید. چه موافق چه مخالف نمی شود کتمان کرد که هر چند عبوسانه با این سریال برخورد کنیم سرانجام خنده بر لب هامان و گاه تا آشکار شدن 32 دندان خواهد نشاند.
مهران مدیری مانند هر شهروند دیگر حق دارد دیدگاهش را در باره جامعه پزشکی با هر وسیله ای که می‌تواند بیان کند. جامعه پزشکی نمی‌تواند بگوید مهران مدیری و گروه همکارش نمی‌توانند و نباید در باره پزشکان ایران نظر بدهند. بر عکس ما نیز مانند بسیاری از جامعه های دیگر باید از هنرمندان دعوت کنیم در باره ریزترین بخش فعالیت پزشکان با زبان هنری نظر بدهند. حتی نارسائی‌ها و تخلف‌های برخی از پزشکان را که خدشه بر کار شرافتمندانه پزشکان دیگر می‌شود آشکار کنند تا بشود راهی برای درمان این آسیب پیدا کرد.

4)در ساعت 10 صبح امروز کانال ماهواره ای NEXT-1 کلیپی در باره قلیان با عنوان «زغال چی» پخش کرد که در آن می‌خواند:

خدایا من به هر محفل، غریبم * ندارم میل دارو، کو طبیبم
طبیبم صرف کار ساخت و سازه * منم آلوده دود دوسیبم

آیا باید علیه این کلیپ و کلیپ های دیگر هم امضاء جمع کرد؟
با پنهان سازی زخم، مرگ سازواره را رقم زده ایم.

دکتر آیرج کی پور
12 فروردین 1394

ریاست محترم سازمان نظام پزشکی ایران من به اعتراض شما معترضم!

رياست سازمان نظام پزشكي ايران، در خبرها خواندم که به پخش سریال «در حاشیه» به دلیل ترویج بي‌اعتمادی بیماران نسبت به پزشکان اعتراض کرده‌اید و برای تجمع اعتراضی پزشکان فراخوان داده‌اید.
من به‌عنوان عضوی از نظام درمان و سلامت ایران که هم در فضای داخل از ایران تحصیل و کار کرده‌ام و هم در خارج از ایران در محیط‌های دانشگاهی و تحقیقاتی مشغول بوده‌ام، با خواندن چنین فراخوانی و چنین نامه اعتراضی، نه‌تنها متاسف شدم بلکه به چنین رویکردی اعتراض دارم.
بدون‌شک اقدام شما در مقام مسئول این سازمان و در راستای صیانت از شأن و جایگاه پزشکان خادمی بوده است که برای سلامت بیماران همواره تلاش کرده‌اند اما ‌ای‌کاش به جای انکار وجود معضلات موجود در نظام درمانی ایران و حذف و نادیده گرفتن انتقادات که می‌تواند به صورت اغراق‌آمیز و طنز عنوان شود، آستانه تحمل خود را بالا می‌بردیم و به فکر پیدا کردن مشکلات موجود در نظام سلامت و درمانی که خود به شدت بیمار است، می‌پرداختیم.
مسلما کسی منکر زحمات و تلاش‌های پرسنل درمانی کشور ازجمله پزشکان عمومی و متخصص نیست و به‌عنوان عضوی از این مجموعه، کاملا واقف به مصائب و دشواری‌های پیمودن مسیر بغرنج تحصیلی و حرفه‌ای پزشکی هستم و بخشی از مشکلات موجود در نوع رابطه پزشک - بیمار را نیز از جانب بیماران و مراجعین به مراکز درمانی می‌دانم.
اما نقدهای بسیاری هم به نحوه نظارت بر عملکرد پزشکان، به نوع برخورد و رعایت اخلاق پزشکی و حقوق شهروندی بیماران، به رویه و رویکرد پدرسالارانه نظام درمانی ایران که پزشک خود را قیم و مالک جان بیمار می‌داند، به نقص‌های موجود در سیستم ارجاع و درمان بیماران، به میزان درآمد و حقوق دریافتی پزشکان در مراکز دولتی و تعرفه‌های پایین که منجر به آفت
«زیر میزی» شده است، به نحوه بسیار غلط پذیرش دانشجویان پزشکی در دانشگاه‌ها که صرفا براساس نمره کنکور است و نه ویژگی‌های شخصیتی و مهارت‌های بین فردی و رفتاری، به عدم وجود امکانات کافی در شهرهای کوچک، روستاها و ده‌ها مثال دیگر از وجود ناهنجاری‌های متعدد در این مجموعه وجود دارد که می‌توان اشاره کرد.
بدون‌شک نظام سلامت و درمان از مهم‌ترین ارکان هر جامعه‌ای است که تحت‌تأثیر مستقیم شرایط اقتصادی، اجتماعی و همچنین سیاسی آن جامعه شکل می‌گیرد. در نحوه عملکرد و کارآیی نظام سلامت هم عوامل متعددی دخیل هستند که درنهایت این میزان رضایت یا عدم رضایت عمومی است که موفقیت نظام درمانی را معین می‌کند.
واقعیت این است که آنچه باعث بي‌اعتمادی بیماران نسبت به تیم درمانگر می‌شود
پخش شدن یک یا چند سریال از صداوسیما نیست، بلکه آنچه که اعتماد مردم را خدشه‌دار می‌کند نوع تجربه‌ای است که پس از مراجعه به بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها و مطب‌های پزشکان به دست می‌آورند.
البته میزان رضایت عمومی مردم از یک سو و از سوی دیگر میزان رضایت شغلی پرسنل شاغل در سیستم بهداشت و درمان یک کشور، دارای رابطه‌ای متعاقب و دوطرفه است.
براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) یک نظام سلامت با عملکرد مناسب نیاز به یک مکانیسم قدرتمند مالی، نیروی کار مجرب با درآمد خوب، اطلاعات و معلومات قابل اعتماد جهت اخذ تصمیمات بهینه مدیریتی و سیاسی و درنهایت تجهیزات، امکانات و تکنولوژی پیشرفته برای ارایه خدمات درمانی دارد.
قطعا نباید فراموش کرد که اجزای
تشکیل دهنده نظام سلامت و خدمات درمانی محدود به پرسنل پزشکی و پیراپزشکی نیست بلکه می‌توان نظام سلامت را مثلثی دانست که یک ضلعش را پرسنل آن، یک ضلعش را دانشگاه‌ها و بیمارستان‌های آموزشی و مراکز تحقیقاتی و آموزش دهنده و ضلع سومش را مردم و بیماران تشکیل می‌دهند.
در مرکز این مثلث نیز نهادهای مدیریتی و سیاست‌گذاری ازجمله سازمان نظام پزشکی ایران قرار گرفته‌اند که می‌توانند مستقیما بر بهبود عملکرد هرکدام از اضلاع فوق اثرگذار باشند.
و البته در تشکیل نظام سلامت با کارآیی بالا و جلب رضایت عمومی تمام اجزای فوق نقشی کلیدی برعهده دارند و نمی‌توان تنها به یک بخش آن، یعنی پرسنل پزشکی تمام نقد را وارد کرد. اما انتظار می‌رود که به جای درخواست حذف یک سریال تلویزیونی، حتی اگر اجحاف و اغراقی هم در آن صورت گرفته باشد، با رویکردی انتقادپذیر به قبول وجود ناهنجاری‌ها بپردازیم و درجهت رفع مشکلات و بهبود وضع نظام سلامت و درمان مطالعه، برنامه‌ریزی و اقدام کنیم. با انکار آنچه منجر به تولید یک بي‌اعتمادی عمومی و بعضا‌ غیرمنصفانه نسبت به جامعه پزشکی ایران شده است نمی‌توان اعتماد را به افکار عمومی بازگرداند.

شهروند

خبرگزاری مهر اظهارنظر صریح برخی نمایندگان، شامل سخنگوی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی درباره سریال طنز صداوسیما را به شرح زیر گزارش کرده است:

تعدادی از نمایندگان مجلس در گفتگو با روابط عمومی رسانه ملی، تقسیم بندی برنامه های رادیو و تلویزیون را در دو بخش مناسبتی در ایام فاطمیه و شاد و مفرح در نیمه دوم تعطیلات نوروز هوشمندانه و قابل تقدیر خواندند. نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی گفت: صداوسیما در ایام نوروز همه مخاطبان خود را راضی نگه‌داشت. عزت‌الله یوسفیان ملا با تشکر از ریاست سازمان صداوسیما و همه همکاران رسانه ملی گفت: صداوسیما با توجه به کاهش اعتبارات و بودجه کم موفق شده است در ایام نوروز ویژه برنامه‌های بسیار خوبی را روی آنتن ببرد.نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه خود و خانواده‌اش در ایام نوروز بیشتر سریال‌ها و ویژه برنامه‌های نوروزی را نگاه کرده‌اند گفت: مجموعه موفق «در حاشیه» مهران مدیری از سریال‌های بسیار خوب و در واقع بازگوکننده درد دل مردم است و بخوبی توانسته معضلات و مشکلات بهداشتی و درمانی جامعه ما را با زبان طنز مطرح کند. صفر نعیمی زر ، نماینده مردم مرزنشین آستارا در مجلس شورای اسلامی هم ویژه برنامه‌های نوروزی امسال صداوسیما را بسیار خوب توصیف کرد و گفت‌: ویژه برنامه‌های نوروزی رسانه ملی اعم از سریال‌ها، فیلم‌های سینمایی، گزارش‌ها مستند ها و برنامه‌های ورزشی بسیار عالی بود و در واقع رسانه ملی نمره قبولی گرفت.

نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: مجموعه تلویزیونی «در حاشیه» از مجموعه‌های موفق سازمان صداوسیما در ایام نوروز امسال بود که مردم از این سریال رضایت داشتند. عبدالرضا مصری، نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی با قدردانی از رییس و کارکنان صداوسیما به خاطر تولید و پخش برنامه‌های نوروزی در سال ۹۴، گفت: انصافاً ویژه برنامه‌های رسانه ملی در نوروز امسال بسیار خوب و مثبت بود بطوریکه همه از برنامه‌های نوروزی رضایت داشتند. وی با بیان این مطلب که برنامه‌های نوروزی به ویژه سریال‌های شبکه‌های ۱، ۲ و ۳ سیما در ایام نوروز بسیار خوب، شاد و باطراوت بوده است، گفت: مردم سریال‌های رسانه ملی را با علاقه نگاه می‌کنند. مصری مجموعه «در حاشیه» را نیز از مجموعه های تلویزیونی موفق در تلویزیون دانست و گفت: این مجموعه جایگاه خوبی در بین مردم پیدا کرده است. بهروز نعمتی نماینده مردم اسدآباد همدان در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: رسانه ملی در نوروز ۹۴، کارهای ارزشمندی را به مخاطبان ارائه کرد. وی با اعلام این مطلب که رسانه ملی توانسته در چند روز اول ایام نوروز که مصادف با ایام فاطمیه بود برنامه‌هایی بهارانه را با حال و هوای آن ایام پخش کند افزود: صداوسیما پس از ایام فاطمیه نیز برنامه‌های شاد و پرطراوتی را برای مردم پخش کرد که بنظرم بسیار موفق عمل کرده است. سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب که در ایام نوروز بیشتر برنامه‌های سیما را تماشا کرده است به مجموعه تلویزیونی «در حاشیه» مهران مدیری اشاره و این مجموعه را یک سریال موفق قلمداد کرد و گفت: این سریال که با یک گروه باتجربه و موفق روی آنتن رفت ، یکی از آثار بسیار خوب تلویزیون ارزیابی می شود. نعمتی از مجموعه‌های تلویزیونی کلاه قرمزی و فوق سری هم ابراز رضایت کرد.

سریالی که صدای پزشکان را درآورد

پخش مجموعه تلویزیونی طنز «در حاشیه» به کارگردانی مهران مدیری از شبکه سوم صدا و سیما، با اعتراض شدید جامعه پزشکی ایران مواجه شده و ادامه تولید و پخش آن را با مشکل مواجه کرده است. قیل از پخش این مجموعه تلویزیونی، وزیربهداشت ایران در نامه‌ای خواستار توقیف آن شده بود و سازمان نظام پزشکی ایران در وبسایت خود، از این سریال، به عنوان «برنامۀ هتاکانه» نام برده و از پزشکان تقاضا کرده که در تجمع اعتراض‌آمیز علیه آن شرکت کنند.

ماجراهای کمدی و طنزآمیز مجموعه تلویزیونی «درحاشیه» که پیش از این «اتاق عمل» نام داشت، در یک بیمارستان رخ می‌دهد و موضوع آن دربارۀ فساد اخلاقی و تخلفات جامعه پزشکی است. این مجموعه از‌‌ همان ابتدا با مخالفت‌هایی از سوی سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت ایران روبرو بود و تولید آن را با موانعی مواجه کرده بود. این سریال تلویزیونی، پس از توقفی سه ماهه، مجددا با شرط‌‌ها و توافق‌هایی، تولید خود را از سر گرفت. از جملۀ این شرط‌ها، افزودن سکانس‌های مربوط به پزشکانی با شخصیت مثبت به برنامه بود.

از ابتدای ساخت این سریال، سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت با ارسال نامه‌ای به رئیس صدا و سیما، به تولید این مجموعه اعتراض کرد و خواهان متوقف شدن آن شد؛ هرچند وزیر بهداشت، بعد از آن با ارسال نامه‌ای دیگر توضیح داد که تنها دغدغه‌های خود را از پخش این سریال مطرح کرده و هیچ درخواستی مبنی بر جلوگیری از پخش این سریال در نامه قبلی‌اش مطرح نشده است. معاون سیمای جمهوری اسلامی نیز در پاسخ به نامه وزیر بهداشت و در حمایت از تولید این مجموعه نوشت: «یکی از نیازهای جامعه، نشاط و بهجت درونی است. رسانه ملی بر اساس وظیفه خود ملزم است که زمینه‌های نشاط و آرامش را با استفاده از زبان طنز، با رعایت و حفظ ارزش‌ها فراهم کند. در استفاده از قالب طنز، مسایل مختلف اجتماعی به صورتی بازگویی می‌شود که «موضوع» مورد توجه قرار گیرد.»

هرچند با پشتیبانی معاون سیما، تولید سریال «درحاشیه» ادامه یافت و به مرحله پخش رسید و طبق پیش‌بینی‌های قبلی با استقبال گسترده‌ بینندگان تلویزیون مواجه شد اما اکنون جامعه پزشکان ایران، با اعتراض‌های گسترده و تجمع در برابر ساختمان صدا و سیما، خواهان توقف پخش این سریال شده‌اند. از طرفی سازمان نظام پزشکی نیز نسبت به تخریب رابطه پزشک و بیمار و عواقب هرگونه واکنش احتمالی جامعه پزشکی به نهادهای امنیتی و قضایی هشدار داده است.

تا کنون بخش اول مجموعه ۹۰ قسمتی «در حاشیه» در ۳۵ قسمت تولید شده و ادامه تولید قسمت‌های بعدی آن مشروط به انجام اصلاحاتی اساسی در فیلمنامه و تغییر شخصیت‌های آن شده است. چنین به نظر می‌رسد که دست‌اندرکاران این مجموعه، اکنون راهی ندارند جز اینکه به خاطر اعتراض‌ها و فشارهایی که برای جلوگیری از پخش این مجموعه وجود دارد، تولید آن را متوقف کرده و یا به تغییرات و اصلاحات اساسی در محتوا و سمت و سوی آن گردن نهند.

اعتراض‌ها و جنجال‌های ایجاد شده پیرامون سریال «در حاشیه»، واکنش‌های زیادی در رسانه‌ها و در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک داشته است. بسیاری از کاربران فیسبوک، در نوشته‌های خود، به حمایت از مهران مدیری و سریال در حاشیه پرداخته و اعتراض پزشکان و وزارت بهداشت را غیرموجه دانسته‌اند. به اعتقاد برخی از تحلیل گران اجتماعی، سریال «در حاشیه»، بخشی از فساد و نارسایی موجود در نظام پزشکی ایران و روحیه کاسبکارانه و سودجویانه و غیر انسانی برخی پزشکان ایرانی را به زبان طنز مطرح کرده و اعتراض به آن موجه نیست.

مهران مدیری، نویسنده و کارگردان این مجموعه که از موفق‌ترین طنزپردازان تلویزیون ایران است در واکنش به این اعتراض‌ها و انتقاد‌ها گفته است: «طنز و کمدی در ذات خود ماهیت ویژه‌ای دارد و تعبیرهای متفاوتی از آن برداشت می‌شود. در نگارش این مجموعه طنز، ما در خلق شخصیت‌های داستان سعی کردیم تا با ظرافت و مهارت خاصی موضوعات را مطرح کنیم تا حساسیت ایجاد نشود. چهار شخصیت اصلی داستان ما پزشکان این بیمارستان هستند که هر کدام شخصیت ویژه‌ای دارند؛ برای مثال دکتر با وجدان و آرمانگرا، دکتر متخلف و… از شخصیت‌های این سریال هستند. ۳۰ درصد از شخصیت‌های ما در این مجموعه پزشکان و پرستاران متعهد و با وجدان هستند و ما سعی داریم پیام‌های مختلف این مجموعه را در کنار انتقادات مطرح کنیم که با نگاه طنز آمیخته شده است.»

همچنین روزنامه جام جم، ارگان صداوسیما نیز در مقاله‌ای به دفاع از سریال «در حاشیه» پرداخت و نوشت:
«توجه داشته باشید که ما از لفظ «جامعه پزشکی» استفاده نکردیم چون مسلماً رفتار ناخوشایند شماری از پزشکان در انتقاد به این سریال را نمی‌شود پای جامعه پزشکی گذاشت، همانطور که زیرمیزی گرفتن‌ها، بدخلقی‌ها، توهین‌ها، خطاهای عمدی و غیر عمدی پزشکی، خرج تراشی‌ها برای بیماران و زد و بند‌ها با آزمایشگاه‌ها و داروخانه‌ها و مراکز درمانی از سوی اندک شماری از این گروه را هم نمی‌شود به کل جامعه پزشکی نسبت داد؛ چرا که تعداد اعضای دلسوز، مهربان، وظیفه‌شناس، صبور و با اخلاقش بسیار بیشتر از متخلف‌های آن است.»

به نوشته جام جم، «اعلام نارضایتی برخی پزشکان از سریال «در حاشیه»، در برخی موارد حتی ناجوانمردانه نیز بوده است. به طوری که برخی پزشکان در نامه‌هایی توهین آمیز مشاغل دیگر اقشار جامعه را پایین‌تر از خود دانسته‌اند و با پوشاندن لباس تقدس به حرفه‌شان سعی کرده‌اند آن را از بقیه حرفه‌ها جدا کنند و به همه اعلام کرده‌اند که کسی حق نقد کردنشان را ندارد. گروهی اما، پا را از این هم فرا‌تر گذاشته‌اند و به کارگردان و بازیگران سریال توهین کرده‌اند و انتقادات مطرح شده در سریال را در تحلیلی کودکانه، به این نسبت داده‌اند که لابد همه منتقدانشان، در تب پزشک شدن می‌سوخته‌اند و چون نتوانسته‌اند در کنکور، رتبه تک رقمی کسب کنند برای آن‌ها نقشه کشیده‌اند و عملکردشان را نقد کرده‌اند.»

روزنامه جام جم همچنین در این مقاله به انتقاد شدید از پزشکانی پرداخت که به افشای مسایل خصوصی عوامل سریال «در حاشیه» پرداخته و بخشی از پرونده روان‌شناسی و پزشکی یکی از عوامل سریال را افشا کرده‌اند. به اعتقاد نویسنده جام جم، «مقدس بودن حرفه پزشکی نمی‌تواند علتی بر نقدناپذیر بودن آن باشد و به عبارتی دیگر، جامعه پزشکی، معصوم یا عاری از گناه و تخلف نیست و ساده انگارانه و حتی مغرضانه است اگر تصور کنیم هر کسی، در هر سمتی ممکن است دچار انحراف و وسوسه شود، بجز پزشکان که قابل ستایش هستند و کسی حق ندارد به آن‌ها انتقاد کند یا اشتباهاتشان را تذکر بدهد.»

اعتراض جامعه پزشکی ایران به سریال مهران مدیری، بار دیگر نشان داد که در ایران، جز دزد‌ها، کلاهبردار‌ها، قاچاقچیان مواد مخدر، جاهل‌ها و فواحش که صنفی برای خود ندارند، بقیه اصناف می‌توانند جلوی نمایش یک فیلم یا سریال را به بهانه اینکه تصویر خوبی از آن‌ها نشان نداده بگیرند. بنابراین این فقط دستگاه ممیزی و سانسور دولتی نیست که به بهانه‌ها و اتهام‌هایی از قبیل «سیاه نمایی» یا «مغایرت با ارزش‌های اسلامی» می‌تواند فیلمی را توقیف کند بلکه هر قشر بانفوذی مثل پزشکان که صاحب جایگاه ویژه‌ای در جامعۀ ایران هستند، می‌توانند مانع نمایش یک فیلم شوند. اگرچه این پدیده، تنها منحصر به امروز و این سریال خاص نیست بلکه ریشه‌ای تاریخی دارد و تقریبا کل تاریخ سینمای ایران را دربر می‌گیرد.

در دوران پیش از انقلاب نیز طبق قوانین مصوب وزارت فرهنگ و هنر، هیچ فیلمسازی حق نداشت به انتقاد از قشر‌ها و اصناف معتبر جامعه بپردازد. از این رو سوژه اکثر فیلم‌های فارسی دربارۀ لات‌ها، جاهل‌ها و فاحشه‌ها بود که هیچ صنفی نداشتند و نمی‌توانستند نسبت به تحریف تصویر خود در فیلم‌ها اعتراض کنند. امان منطقی، یکی از پرکار‌ترین سازندگان فیلم‌های فارسی در قبل از انقلاب در این مورد گفته بود: «در کار سینما ما به هیچ عنوان به هیچ فردی که به دستگاهی وابسته باشد نمی‌توانیم نزدیک شویم. بنابراین تنها صنفی که صنف نیست و سندیکا ندارد، فواحش و جاهل‌ها هستند. برای همین همه فیلم‌ها درباره ایشان است.»

در‌‌ همان زمان فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی که نقد تندی بر نظام پزشکی فاسد دوره شاه بود، به خاطر مخالفت سازمان نظام پزشکی، به مدت سه سال توقیف شد.

بعد از انقلاب نیز، سینماگران ایرانی که دغدغه نقد اجتماعی داشته‌اند، بار‌ها از سوی اصناف و صاحبان مشاغل گوناگون تحت فشار قرار گرفته و فیلم‌هایشان توقیف یا سانسور شده است. فیلم «شوکران» ساخته بهروز افخمی نیز به خاطر اینکه در آن، زن پرستاری (با بازی هدیه تهرانی)، به صیغه مرد متاهلی درمی آمد، با اعتراض شدید انجمن پرستاران مواجه شد.

فیلم «خانه‌ای روی آب» ساخته بهمن فرمان آرا نیز به خاطر به تصویر کشیدن پزشکی بی‌اخلاق و فاسد (با بازی رضا کیانیان) مورد اعتراض جامعه پزشکان ایران قرار گرفت. همچنین فیلم مارمولک ساخته کمال تبریزی نیز به خاطر شوخی‌اش با قشر روحانیت که از خط قرمزهای سینمای ایران است با مخالفت قشر روحانیون مواجه و از پرده سینما‌ها به زیر کشیده شد.

به این ترتیب در چنین شرایطی، کمتر فیلمساز و تهیه کننده‌ای حاضر می‌شود که ریسک کرده و در فیلم‌هایش به نقد رفتارهای اجتماعی و اخلاقی برخی از قشرهای سودجو و و فاسد جامعه بپردازد. نتیجه آن، حاکم شدن روحیه شدید محافظه کارانه بر سینما و تلویزیون و گرایش به سمت تولید فیلم‌ها و برنامه‌هایی خنثی و فاقد روحیه انتقادی خواهد بود.

یورونیوز

قوانین و مقررات ویژه‌ای برای پیشگیری از جرایم و تخلفات صنفی و مشاغل وجود دارد. این گذشت زمان است که تعیین می‌کند مجازات‌های تعیینی چقدر بازدارنده بوده‌اند. هرقدر که اهمیت مشاغل مربوطه از حیث نزدیکی به جان و مال و ناموس مردم بیشتر باشد این مقوله نیز حساس‌تر می‌گردد تا آنجا که به برخی از این مشاغل واژه مقدس گفته می‌شود و برای نیل به این مشاغل، اتیان سوگند لازم است. ازجمله این مشاغل می‌توان از پزشکی، قضاوت و وکالت نام برد. ادبیات طنز ملل و کشورمان نیز سرشار از اینگونه نوشته‌ها ست و مثلا می‌توان در کتاب‌های عبید زاکانی فصل‌های جداگانه‌ای ویژه این مشاغل یافت که این سابقه ادبیات طنز نشانگر لزوم  در مرئی و منظربودن صاحبان این مشاغل است. و البته بی‌دلیل نیست که بر اساس اصل 165 قانون اساسی کشورمان باید تمامی محاکمات علنی برگزار ‎شود. همچنین از تجربه کاری خود چنین آموختم که مقررات و قوانین بازدارنده برای این مشاغل به هیچ عنوان توانایی لازم را ندارند مگر آنکه اخلاق و فرهنگ بر سر آن جایگاهی متین داشته باشد. اصولا احترام مردم نیز به لازمه داشتن اخلاق و فرهنگ دارندگان این مشاغل برمی‌گردد. چنانکه در گذشته به پزشکان، حکیم می‌گفتند. بنابراین اگر اخلاق و فرهنگ از این مشاغل فاصله گیرد، طبعا احترام مردم نیز کمتر شده و اینجاست که طنزپردازان زبده از روی اصلاح ناچار به پرداختن غلوآمیز به خطاهای مرتکبین به این مشاغل می‌پردازند. در وکالت اگر فرهنگ و اخلاق را در کناری بنهیم، پول‌ات که پارو می‌شود و در صورت شکایت و حتی محکومیت و برکناری از وکالت، وکیل متخلف بارخویش را بسته و ککش نمی‌گزد و این وکلای راستین و پایبند به سوگند هستند که باید به پای بدنامی اندک متخلفان بسوزند. اینجاست که من از سازنده مصلح طنز حمایت کرده و کار او را نرم‌افزاری برای بازگشت اخلاق و فرهنگ به وکالت می‌دانم زیرا سخت‌افزار قوانین نخواهد توانست چنین باری را بردارد.

سریال «در حاشیه»، سریالی بود که از همان ابتدا به حاشیه رفت. این سریال بعد از سه تجربه ناموفق «مهران مدیری» در شبکه ویدیوییِ که هم از لحاظ سوژه ناموفق بودند و هم از لحاظ هنری و فنی، در تلویزیون نمایش داده شد که اتفاقا بعد از مدتها قطع همکاری مدیری با تلویزیون هم بود. به همین دلیل این سریال از حساسیت بیشتری برخوردار بود و باعث میشد نگاه ها بیشتر به این کار معطوف شود. از طرفی موضوع سریال «در حاشیه» با بحث طرح تحول نظام سلامت و حواشی بسیاری که درباره کار و سلامت ‍‍پزشکان مطرح بود همزمان شد و این حساسیت را دوچندان کرد.
متاسفانه خیلی از موضوعات مطرح شده غیرمنطقی بود و خیلی ها هم منطقی بود اما در نهایت با اعتراض پزشکان همراه شد. همزمانی این دو موضوع با هم نگرانی زیادی را در جامعه پزشکی ایجاد کرد و آنها در این شرایط فکر کردند که ممکن است این سریال طبعاتی به همراه داشته باشد و اعتماد بین مردم و پزشکان را از بین ببرد.
من به عنوان یک پزشکِ علاقه مند به سینما معتقدم که یک جنایتکار، یک بیمار روانی، یک دزد و یک قاتل میتواند پزشک، پرستار، کارمند، مهندس و هر چیز دیگری باشد. پس اینکه ما از یک شغل خاص در فیلمی استفاده کنیم و آن گروه بخواهد به آن اعتراض کند، خیلی منطقی نیست، در غیراینصورت هنرمندان باید چه نوع فیلمی بسازند؟
به شخصه با اینکه در یک فیلم شخصیت منفی آن پزشک باشد مشکلی ندارم و فکر می کنم در همه شغلی هم افراد بد وجود دارد و هم افراد خوب. دلیل این اعتراضات این است که یک انحراف شناختی به نام تعمیم وجود دارد، به این معنی که ما هر چیزی را میبینیم، به همه تعمیم میدهیم. اگر همسرمان در خانه کاری را انجام دهیم میگوییم شما همه خانواده تان اینطور هستید. اگر دکتری پول زیادی دارد، فکر میکنیم همه دکترها پولدارند، اگر یک دکتر کار غیراخلاقی میکند و برای بیمارش وقت نمیگذارد، فکر میکنیم همه دکترهای اینجوری هستند. این موضوع کار را برای هنرمند سخت میکند که بگوید این موضوع فقط در مورد این فرد مطرح شده و او نماینده صنف خود نیست.
موضوع دیگر این است که بین طنز، هجو و تمسخر تفاوت وجود دارد. طنز و شوخی یک مکانیزم دفاعی بالغانه است. طنز یعنی انتقاد و مطرح کردن موضوعی با بزرگ نمایی که در کنارش سعی میکنیم یا یک راه حل برای آن پیدا کنیم یا با نشان دادن آن مشکل، دیگران را برای پیدا کردن راه حل ترغیب کنم بدون اینکه بخواهیم آن مشکل را به همه تعمیم دهیم و بدون اینکه بخواهیم دیگران را با آن شوخی ها تحقیر کنیم. خیلی از افراد در زندگی خود از این مکانیزم دفاعی استفاده می کنند و سعی می کنند موضوعات را با شوخی عنوان کنند تا کمتر دردناک باشد. در مقابل مکانیزم دفاعی دیگری داریم که فقط منجر به تحقیر و تمسخر دیگران میشود. این مکانیزم دفاعی بیشتر برای خالی کردن خشم استفاده می شود و در واقع نوعی مکانیزم برون ریزی است.
مثلا یک نفر از یک پزشک، معلم یا کارمند ناراحت است و آن را به تمام پزشکان و معلم ها تعمیم میدهد و باعث تحقیر آنها میشود. متاسفانه در کشور ما اکثر سریالهایی که به اسم طنز ساخته شده، عملا تحقیر و تمسخر گروهی از افراد بوده اند. در مورد این سریال باید بگویم «مهران مدیری» در گذشته به دلیل نویسندگان حرفه ای که در کنار خود داشت، سریالهای موفقی ساخت و توانست مرز باریک بین طنز و تمسخر را حفظ کند.
اما در سریال های ناموفق خود مثل «نقطه چین» که در ادامه «پاورچین» ساخته شد و یا «ویلای من»، سریال «مرد هزار چهره» و اواخر سریال «برره» نتوانست این مرز را حفظ کند و کارهایش به تمسخر کشیده شد. در سریال «در حاشیه» برخلاف چیزی که ممکن است برخی همکارهای من بگویند، توهین مستقیمی به صنف پزشکان ندیدم و ایراد بزرگ سریال این است که پزشکان را به دو دسته خوب و بد تقسیم کرده که خوب ها فرشته و بدها شیطان هستند و در آن مکانیزم بالغانه طنزکه باید یک مقدار اعتدال در آن رعایت شود از بین رفته است.
این سریال جذاب نیست و شوخی های آن کاملا پیش پا افتاده است. «مهران مدیری» که مثل همیشه خواسته خودش را یک آدم جنتلمن نشان دهد که البته شخصیت ضد اجتماعی هم دارد. چیزی که من در این سریال دیدم طنز نبود، توهین به پزشکان را هم در این سریال ندیدم اما به نظر من این سریال بیشتر تحقیر بینندگان است که سعی کرده آنها را با شوخی هایی که بعضا از آب درنیامده اند و به شدت تکراری هستند و همگی بر مبنای داد زدن و کلاه سر هم گذاشتن های تکراری شکل گرفته اند، پای تلویزیون نگه دارد.
متاسفانه به علت قضاوتها و پیش داوری هایی که درباره سریال انجام شد و حاشیه هایی که خود صدا و سیما و وزارت بهداشت با رفتارهایش ایجاد کرد، این بهانه را میتوان به «مهران مدیری» داد تا بگوید به علت فشارها مجبور شدم سریال را به این شکل تغییر دهم.
آن بار طنز و انتقادانه ای که معاون صدا و سیما بر مبنای نشان دادن مشکلات جامعه وعده داده بود، در این سریال دیده نشد. در واقع خوب و بد بودن مطلق آدم ها در این سریال خودش یک انحراف شناختی است. همه میدانند که اغراق جزوی از طنز است اما باید به گونه ای باور پذیر ساخته شود. متاسفانه این سریال فقط نشان میدهد که جامعه ما مملو از یک مشت آدم کلاهبردار است که سر هم کلاه میگذارند و همه مردم عقلشان به چشمشان است و دراین بین بعضی از افراد هم پیدا میشوند که شاید بخواهند به مردم خوبی کنند.
مردم ما به علت یک سری بی عدالتی هایی که در جامعه وجود دارد فکر میکنند که همیشه حقشان در حال پایمال شدن است و میخواهند قبل از پایمال شدن حقشان، آن را پس بگیرند. مردم ما الان به ویژگی خودمحق بینی دچار شده اند و به علت بی عدالتی هایی که دیده اند حق خودشان میدانند که دیگران را زیر سوال ببرند و اعتراض کنند. این موضوع به علت خشم آنها است، مردم ما به علت حقوقی که از آنها پایمال شده خشمگین هستند و حق خودشان میدانند که مثلا به صفحه «لیونل مسی» حمله کنند. در واقع تحقیر و تمسخر از خشم می آید و چون زور آنها به برخی افراد نمیرسد، سعی میکنند او را تحقیر کنند تا خشم خود را خالی کنند.

* روانپزشک عضو کمیته های روان درمانی و رسانه های انجمن روانپزشکان ایران

روپوش سفید مصونیت نیست

مجموعه تازه مهران مدیری با وجود حاشیه‌ها و اعتراض‌ها تصویری تلطیف شده از مشکلات حرفه پزشکی ارائه می‌دهد.



هیچگاه مهران مدیری کمدین محبوب من نبوده و همیشه انتقاداتی به کمدی سازی های او در تلویزیون و حتی شبکه نمایش خانگی داشته‌ام، اما با این تفاسیر نمی‌توان جایگاه او را در کنار معدود هنرمندان دیگری که در عرصه کمدی موفق بوده‌اند نادیده گرفت. حالا پس از حضور دوباره مدیری در تلویزیون و بازگشت او به میان مخاطبان انبوه قاب جادویی به همراه بازیگرانی که پر بیراه نیست اگر بگوییم بدون سناریو هم مخاطبان خود را دارند ، طبیعی است که نگاهها دوباره به این سو باز می‌گردد و این استقبال فارغ از کیفیت و چگونگی اجرای آنهاست.

«در حاشیه» به عنوان یکی از مجموعه های تلویزیونی نوروز توانست مورد اقبال مخاطبان قرار گیرد که این استقبال مرهون عوامل بسیاری فارغ از فیلمنامه و کارگردانی و … است. طبیعی بود که هواداران مدیری پس از سالها دوری کمدین محبوب خود از تلویزیون بدون در نظر داشتن کیفیت کارش ، پای تماشای «در حاشیه» بنشینند. از طرفی هم حضور دوباره بازیگرانی چون جواد رضویان و مهران غفوریان و بسیاری از بازیگران آزمون پس داده مجموعه‌های موفق مدیری در گذشته هم از دیگر عوامل این استقبال محسوب می شود . ضمن اینکه در نظر گرفتن ایام نوروز برای پخش این مجموعه ، فرصت مناسبی برای مواجهه مخاطبان با جدیدترین اثر مدیری بود . و اما در مورد حواشی بسیاری که درباره این مجموعه بوجود آمده است و اخباری که درباره اعتراض چندین هزار پزشک نسبت به محتوای این مجموعه شنیده می شود.

با قاطعیت می توان گفت «در حاشیه» یک لطف برای برخی از پزشکان نیز محسوب می شود ! از این جهت که ما در این سریال نه زبان تند و تیز نیش داری می بینیم و نه انتقادی که بتواند جمعی را مجاب کند که باید در برابر اتهامات و یا انتقادات نابجایی که به آنها شده است ، اعتراض و تجمع کنند!!! چه بسا که اگر قرار بر این بود که انتقاداتی مبنی بر واقعیات موجود در دنیای طب کشور صورت بگیرد ، باید تمام حجاب‌ها کنار می رفت و به مسائل و حوادثی که سالها در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی جان بسیاری از هموطنان را گرفته و در برخی مواقع عواقب جبران ناپذیری داشته است ، پرداخته می شد تا برخی بیش از این نگاههای متاثر از خودبرتر بینی و مصونیت از اشتباه و انتقاد نداشته باشند.

اتفاقاتی که با یک نگاه و سرچ ساده در اینترنت و فضای مجازی می توان بصورت تیتر وار از آنها مطلع شد و همواره تاسف خورد. فجایعی که در زمینه جراحی های بی رویه و غیرکارشناسی زیبایی صورت می گیرد! پزشکان متخلفی که بصورت غیرقانونی مبادرت به تجویز دارو می کنند! پزشکان تقلبی و بدون مدرکی که در زمینه رژیم‌های چاقی و لاغری بسیاری را به تخت بیمارستان ها کشانده اند! پزشکان سهل انگاری که حتی با تجویز داروی اشتباه جان یک شهروند را گرفته اند و بسیاری تخلفات و فجایع دیگر که مجال برشمردن آنها نیست!!!

با این وجود مجموعه خنثی و صرفا سرگرم کننده مدیری که به لطف نوع گفتار و اکت های غلو شده و لهجه ها و تکیه کلام ها هم تا حدود کمی می‌تواند لبخند را بر لبان مخاطبان بنشاند، لطف بزرگی به آن دسته از جامعه پزشکان کرده که فرصت را غنیمت شمرده اند تا کفایت های خود را «در حاشیه» نشان دهند، چون بی تردید ما پزشکان متعهد و کاربلد بسیاری داریم که در طول عمر خود جان بسیاری از هموطنان را نجات داده اند و با خوشنامی به کار خود ادامه می دهند و همین عزیزان در چنین مواقعی نه تنها خشمگین نمی شوند، بلکه با درایت و آگاهی کامل از شرایط موجود در حرفه خود نه تنها انتقادهای احتمالی را می پذیرند، بلکه در جهت رفع آنها نیز بر می آیند.

هر قشر و هر حرفه جایگاهی متناسب با وظایف و کارکرد اجتماعی خود دارد و فی نفسه از عزتی درونی و همچنین شان و مرتبه ای در میان شهروندان برخوردار است، اما از این هم نباید غافل شد که در هر حرفه هم خطا و اشتباه انسانی وجود دارد و سرپوش گذاشتن بر آنها چاره کار نیست و باید انتقادها در قالب‌های مختلف مطرح شود تا حساسیت‌ها و البته مشکلات ناشی از کاستی‌ها از بین برود، نه اینکه چنین تصوری باشد که صرف پوشیدن یک روپوش سفید، از هر اشتباه و انتقادی مصون بمانیم! حتی باید به این نکته هم واقف بود که همراه با پیشرفت تکنولوژی و فناوری‌های رسانه ای مخاطب امروز فراتر از فیلم و سریال هایی از این دست، اشتباهات را رصد می کند و دم نمی‌زند و اگر هم چنین تولیداتی نباشد، بی شک خورشید پشت ابر نخواهد ماند و سهل‌انگارانی که به محض خوردن تلنگری از سوی یک سریال ، رعشه بر اندامشان می‌افتد ، هر لحظه زیر ذره بین نگاه جامعه قرار دارند.

کلام آخر اینکه این عادت مرسوم و غلط در عصر جدید رسانه ای که بیشتر در حوزه سینما و تلویزیون بروز کرده است ، پدیده ای تاسف انگیز است که می تواند یکی از دلایل مخرب در جریان سازندگی فرهنگی باشد. زبان انتقاد صحیح و منطقی در مسیر سازندگی یکی از عواملی است که بی تردید در طول اعصار و در مکاتب و دوره های گوناگون هنرهای تصویری از جمله سینما و حتی دیگر هنرها تاثیر بسزایی در جوامع داشته است و توانسته جریان‌هایی را ایجاد کند که مسیر را توسعه و گسترش دهد ، ضمن اینکه تبعات آن و ترمیم اعمال و رفتارهای مدنی می تواند جامعه‌ای را بیمه کند و هر قشر و ارگان و هر فردی را در هر جایگاه متوجه تکلیف و وظیفه اش بکند که البته باز هم باید گفت که «درحاشیه» چیزی بیش از فهم مخاطبان از شرایط جامعه پزشکی را به آنها تزریق نکرده است !!!

میثم محمدی- پایگاه خبری سوره سینما

معمولا جامعه ایرانی به تحصیل‌کرده‌ها احترام می‌گذارد. شاید به دلایلی در زمان‌هایی به بخشی از تحصیل‌کرده‌ها و به‌خصوص روشنفکران، از سوی دولت‌ها اجحاف هم شده باشد، ولی در کل مردم ما یک دیپلمه را از یک سیکل، یک لیسانسه را از یک دیپلمه، یک فوق‌ لیسانس را از یک لیسانسه، یک مهندس را از یک تحصیل‌کرده رشته‌های غیرمهندسی و یک دکتر را از همه بیشتر تحویل می‌گیرند. اگر طرف پزشک باشد که دیگر جای خود دارد. اینکه این رفتار خوب است یا بد، محور این نوشته نیست. شاید تا حدودی بتوان آن را ارزش دانست که هرکس بیشتر می‌داند، جایگاه رفیع‌تری نزد جامعه دارد، ولی آیا می‌توان پذیرفت کسی که مدرکش یا مقامش بالا باشد از خطا هم مبراست؟ چرا ما حاضر نیستیم بپذیریم اتفاقا بزرگ‌ترین اشتباهات از ناحیه امثال ما تحصیل‌کرده‌ها سر زده است؟ فرقی نمی‌کند شما دکتر هستید یا استاد گیاه‌شناس یا جانور‌شناس یا مهندس. شما دارید یا از دولت پول می‌گیرید که درواقع جیب ملت است یا در ازای خدماتی که ارائه می‌دهید، خیلی بیشتر از متوسط جامعه مستقیما از مردم پول می‌گیرید. جامعه‌ای که ظرفیت نقد و پذیرش اشتباه نداشته باشد، به‌راحتی ره سعادت نمی‌پیماید. بد نیست دو مثال بزنم:
١- تابستان سال گذشته بود که نگارنده به روند استخدامی در یک دانشگاه با ذکر یک مصداق اعتراض کردم. نمی‌دانید چه بساطی به‌ پا شد. کار تا پای شکایت هم پیش رفت. خدا رحم کرد که همان زمان یک اتفاق شوک‌آور دیگر به داد من رسید و ترجیح دادند مسئله را کش ندهند، ولی همین انتقاد هزینه‌های سنگینی برای من داشت که ترجیح می‌دهم در مورد آنها سکوت کنم. جالب بود چندی بعد یک دانشجوی دکترا در دانشگاه تهران خودکشی کرد و تقلب گسترده یکی از همکاران در رشته فلسفه، جنجال رسانه‌ای در داخل و خارج ایجاد کرد. آبروی دانشگاه مادر لکه‌دار شد.
دانشگاه قول داد ماجرا را بررسی و مردم را از نتایج آن باخبر کند، ولی متأسفانه تا این تاریخ خبری از اقدامات دانشگاه شنیده نشد. اگر ما دانشگاهیان نتوانیم و نخواهیم اشتباهات خود و همکاران‌مان را بپذیریم، قطعا نمی‌توانیم به مردم خدمات صادقانه‌ای ارائه داده و تحقیق و آثار و آموزشی با استانداردهای لازم به جامعه علمی و کشورمان تحویل دهیم.
٢- در این سال‌ها جریانی قوی در کشور با پشتوانه دولتی و سیاسی شکل گرفت تا هرچه می‌تواند سد بسازد. این سدها همه‌اش توسط متخصصان و مهندسان طراز‌اول کشور ساخته شد. ساخت بسیاری از این سدها اجحاف بزرگی بود که تحصیل‌کرده‌های کشور می‌توانستند به کشورشان و به‌خصوص نسل‌های آینده بکنند. مگر کشور خشکی چون ایران توان تحمل ساخت ١٤٠٠ سد را دارد؟ سدهایی ساخته شد که هرگز آبی در مخزن آنها جمع نشد، سدهایی ساخته شد مانند سد گتوند، در بستر گنبدهای نمکی که در نوع خود اتلاف منابع بیت‌المال محسوب می‌شود. اگر دستگاه‌های متولی به‌درستی بخواهند به وظیفه‌ خود در تخلف ساخت همین سد بپردازند، خیلی‌ها را باید محاکمه و در مقابل حیف‌ومیل‌کردن و آسیب‌رساندن به کشور به دست عدالت بسپارند. نخوت سد‌سازان به حدی است که حالا که همه فهمیده‌اند سدسازی برای این کشور نتیجه‌ای جز تبخیر منابع آبی، بالارفتن میزان مصرف آب و خشک‌شدن تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور و بیابانی‌شدن و گسترش ریزگردها در ایران ندارد، ولی بازهم وزیر نیرو با افتخار اعلام می‌کند که در سال گذشته ٢٤ سد افتتاح شده است و همچنان پیگیر ساخت سدهای عظیمی چون خرسان ٣ و شفارود هستند.
این در حالی است که در سال ٢٠١٤ در آمریکا ٧٢ سد برداشته شده. نگران‌کننده‌تر اینکه باز هم صحبت از طرح‌های انتقال آب خلیج‌فارس و خزر به مرکز ایران و دریاچه ارومیه است که اگر با هر معیار عقلی هم سنجیده شود، قابل توجیه نیست.
اینها نمونه‌های بسیار کوچکی از اشتباهات ما تحصیل‌کرده‌هاست. غرور و عدم پذیرش خطا، پزشک و غیرپزشک ندارد.
‌ای کاش به‌جای این همه دروس عمومی در دانشگاه‌ها که اغلب هیچ‌کدام از آنها در خاطر فارغ‌التحصیلان نمی‌ماند، دروسی در دانشگاه ارائه می‌شد که در آنها، حداقل چند سؤال ساده به بحث گذاشته می‌شد: چرا ما به دانشگاه می‌آییم؟ چرا ما تحقیق می‌کنیم؟ چرا ما در رشته‌ای که علاقه نداریم، ادامه تحصیل می‌دهیم و حتی تا مرحله دکترا و استادی همان رشته پیش می‌رویم؟ چرا ما با وجود پیشینه و بستر تاریخی و منابع عظیم، رشد لازم اقتصادی و اجتماعی و اخلاقی در کشور نمی‌بینیم؟ چرا رانت‌خواری در بین ما یک پدیده کاملا نهادینه شده است؟
آیا بین افراد تحصیل‌کرده و غیرتحصیل‌کرده در رعایت حقوق همنوعان‌شان تفاوتی هست؟ چرا ما تحصیل‌کرده‌ها خلاف‌های خود را با سیاسیون مقایسه و توجیه می‌کنیم؟ چرا تقلب علمی در کشور ما بسیار وجود دارد؟ چرا تحصیل‌کرده‌ها از کشور خارج می‌شوند؟ چرا در و دیوار دانشگاه مادر ما پر از آگهی‌های نوشتن پایان‌نامه و مقاله «آی‌اس‌آی» است؟ چرا برخی چهره‌های سیاسی و اعضای کابینه ما متهم به جعل مدرک، تقلب علمی و فساد شدند و اتفاقا بعضی از آنها سال‌ها در دانشگاه با مدارک و مقالات تقلبی (حتی در رشته حقوق!) مدرس و استاد بوده و هستند؟
چه کسی باید این انحرافات را نشان دهد؟ آیا کسی جز هنرمند است؟ آیا کسی جز نویسنده است؟ اگر «مهران مدیری» نتواند پزشکان و دیگر تحصیل‌کرده‌ها را نقد کند چگونه جرئت می‌کند سراغ گردن‌کلفت‌های اقتصادی برود؟ فراموش نکنیم که اتفاقا بیشتر این عاملان فساد اقتصادی، سر کلاس‌های ما درس خوانده‌اند و آنهایی هم که دانشگاه نیامده‌اند، اغلب ١٢ سال در اختیار همکاران ما در آموزش‌و‌پرورش بوده‌اند.

حسین آخانی- استاد دانشگاه تهران
روزنامه شرق

سفرِ زبان، از کام تا دندان، در دهانِ فرو بسته

نارسائی‌ها و بالاتر از آن کژ روی‌های غیر اخلاقی در میان سازمان‌های مردم نهاد دندان‌پزشکان ایران راه یافته است. من نمونه‌هائی از آن را پیش از این برای همکاران علاقه‌مند گزارش کرده ام و بیش از آن در یادداشت‌هایم دارم.
چندی پیش گروهی کوچک اراده گرایانه ابتدا مجمعی را که بازرس قانونی انجمن علمی‌دندان‌پزشکی ایران برای مشورت و سودبری از خرد جمعی برگزار کرده بود به هم ریخت و پس از آن، هیئت مدیره انجمن علمی‌دندان‌پزشکی ایران در مجمعی غیر اساس نامه ای (غیر قانونی) بازرس انجمن را که خواهان حساب‌رسی و شفاف کردن فعالیت مالی به ویژه تجاری در انجمن علمی غیر انتفاعی شده بود، به کمک تعدادی کم شمار عزل کرد. (گزارش آن را پیش از این منتشر کرده ام)
آیا اگر فردا نویسنده ای داستان یا نمایش‌نامه ای از این مجمع نوشت یا کارگردانی فیلمی‌ساخت، باید علیه وی «وامصیبتا» راه انداخت و با جمع آوری امضاء، گروه‌های فشار تشکیل داد؟ یا این که باید چشم را در برابر واقعیت نبست و راه‌های بروز آسیب به پیکره جامعه را جست و جو کرد و به درمان خلل و پیش گیری از بروز آن پرداخت؟
جامعه پزشکی بیش از دیگر قشرهای اجتماعی می‌بایست نسبت به « بیماری» خود حساس باشد.
خودشیفتگی و منم‌زدن‌های بی محتوا، ما را به جایی نمی‌رساند!
نه روز پشت در می‌ماند و نه شب. امروز باید مسئولانه به راه پیش رو اندیشید و عمل کرد. از هنرمندان و قلم به‌دستان بخواهیم نارسائی‌های پزشکی را به نقد بکشند. اگر شوخ از تن باز نشود، خستگی بر جان می‌نشیند.

برای ملاحظه مشروح این مطلب می‌توانید اینجا کلیک کنید

نماینده اردبيل در مجلس: در ماجرای قتل دکتر پیرزاده، صدا و سیما مقصر است



گروه جامعه: جامعه پزشکی اردبیل عزادار مرگ یک پزشک فوق تخصص خون و انکولوژی است و پزشکان اين استان قرار گذاشته‌اند روپوش‌سفید را کنار بگذارند و امروز شنبه همگی با لباس‌مشکی سرکار حاضر شوند. آنها امروز مطب‌های خود را تعطیل کرده‌اند تا با خانواده دکتر «اصغر پیرزاده» هم‎دردی کنند.نماینده اردبيل در مجلس: در ماجرای قتل دکتر پیرزاده، صدا و سیما مقصر است. درباره علت مرگ او شایعه های بسیاری منتشر شده است. در مهم ترین اظهارنظر رسمی، دادستان اردبیل گفته است قاتل ۲۳ ساله و دانشجو بوده و رابطه ای دوستانه با مقتول داشته است. دوستان دکتر اصغر زاده حالت عادی ندارند؛ پای تلفن گریه می‌کنند و به هق هق می‌افتند. یکی از آن ها می‌گوید: «ما وقتی خودمان امنیت جانی نداشته باشیم، چه طور می‌توانیم جان بیماران را نجات دهیم.» دکتر «عابد فتاح»، نماینده ارومیه و عضو کمیسیون بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم حال عادی ندارد و درطول مصاحبه بارها بغض می‌کند و صدایش می‌لرزد. عابد فتاح چشم پزشک است و پیش تر به عنوان ناظر شورای عالی سازمان نظام پزشکی فعالیت کرده است. او می‌گوید: «جامعه پزشکی را تاکنون این‌قدر متاثر ندیده بودم. اما با توجه به رویه صداوسیما و توهین‌هایی که از طرف مطبوعات جامعه پزشکی را نشانه گرفته، احتمال این ‌که شاهد مسایل بیش تری از این قبیل باشیم، وجود دارد.» هنوز از انگیزه قاتلی که دکتر پیرزاده را به قتل رسانده، خبری در دست نیست اما فتاحی می‌گوید: «انگیزه هر چه بوده، شوک و وحشت بزرگی به جامعه پزشکی وارد کرده است.»بعد از این اتفاق، پزشکان زیادی با این نماینده مجلس تماس گرفته‌اند. او می گوید: «بیش از 20 پزشک بعد از این جریان با من تماس گرفتند کهحال و وضعیت روحی مناسبی نداشتند. همه آن ها هم با قدرت گفتند دیگر انگیزه‌ای برای درمان بیمارانی که ریسک بالا دارند و دچار بیماری حاد هستند، ندارند. آن ها به راحتی گفتند که از این پس به جای این‌که به بیماران با ریسک بالا بیش تر توجه کنند، از آن‌ها دوری می‌کنند. می‌دانید از دست رفتن این انگیزه یعنی چه؟ این یک فاجعه بزرگ بر بدنه جامعه پزشکی و برای بیماران جامعه است؛ یعنی فرار پزشکان از درمان بیماری‌های سخت.»فتاح رشته خودش را مثال می‌زند و می‌گوید: «من جراح چشم هستم و در طول سال هزار نفر را جراحی می‌کنم. اگر از این تعداد ۵۰ نفر که بیماری‌ آن ها شدید است و جراحی روی چشم‌شان جواب نمی‌دهد، نابینا شوند و بخواهند چشم من را کور کنند، من دیگر نمی‌توانم طبابت کنم.» او در جواب این‌که چرا بین مردم و جامعه پزشکی اختلاف ایجاد شده است، بدون معطلی می‌گوید: «صداوسیما خیلی به این مساله دامن زده است.»اشاره وی به سریال «در حاشیه»، ساخته «مهران مدیری» است که به دلیل اعتراض پزشکان، پخش آن متوقف شد: «در یک سریال مسخره، جامعه پزشکی را به عنوان یک جامعه تاجر که از درد مردم فقط پول می‌سازد، معرفی کردند و طبیعی است که مردم هم تحت تاثیر قرار می‌گیرند.» این نماینده مجلس معتقد است که حتی شهرداری‌ها هم تحت تاثیر حرف هایی که در رابطه با دستمزد زیاد پزشکان و تجارت در پزشکی عنوان شد، قرار گرفتند: «امام فرموده بودند که طبابت شغل مقدسی استو تجارت نیست وخدمت است و هر پزشکی در منطقه مسکونی خودش هم می‌تواند طبابت کند؛ البته به شکلی که مزاحم دیگران نباشد اما اخیرا این فرمان حضرت امام هم توسط شهرداری‌ها زیر پا گذاشته شده و می‌گویند طبابت شغل تجاری است و پزشکان باید محل طبابت خود را حتما تجاری کنند.»دکتر فتاح معتقد است بعد از ارایه «طرح تحول سلامت»، حملاتي علیه جامعه پزشکی آغاز شده که هدف آن ها ایجاد نفاق بین مردم و جامعه پزشکی است. او با اشاره به مساله زیرمیزی گرفتن برخی پزشکان که بارها در رسانه‌ها عنوان شد، می‌گوید: «در هر شغلی عده‌ای هستند که خلاف قوانین عمل می‌کنند اما تعمیم آن به همه افراد یک صنف، ناعادلانه و نادرست است. رسانه‌ها از درآمد بالای پزشکان صحبت کردند. چند بار این موضوع را توضیح دادم که وقتی یک آرایش‎گر موی ما را اصلاحمی‌کند، اگر کم تر از 15 هزار تومان دریافت کند، طوری به ما نگاه می‌کند که یعنی دفعه بعدی این‌جا نیایید. حتی نصاب ماهواره برای تنظیم کانال‌های ماهواره 70، 80 هزارتومان
دریافت می‌کند. یک کارگر لوله کش هم برای نصب یک لوله 50 هزارتومان اجرت می‌گیرد. حالا یک پزشک که فقط هفت تا 15 سال در دانشگاه درس می‌خواند و در سن 40سالگی تازه شغلش را آغاز می‌کند، باید چه قدر درآمد داشته باشد؟ کسانی که تعمیرکار ماشین هستند یا لوله‌کش، نصاب ماهواره یا مهندس و حسابدار، کارشان را از بین 18 تا 22سالگی شروع می‌کنند و درآمد دارند.» کمیسیون بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار است روز یک شنبه این مساله را مورد بررسی قرار دهد. دكتر فتاح در اين باره مي گويد: «متاسفانه بعضی از همکاران پزشک ما در کمیسیون-البته نمی‌خواهم از واژه ضد پزشک استفاده کنم- درباره جامعه پزشکی گارد دارند و وقتی از این جامعه دفاع می‌کنیم، فکر می‌کنند طرف مردم را زمین گذاشته‌ایم. اصلا این‌طور نیست و ما هم نمی‌خواهیم خدایی ناکرده این گونه باشد اما معتقدیم که همه باید رفتار درستی داشته باشند؛ هم بیمار واطرافیانش، هم پزشکان و پرستاران و هم کادر درمانی.» «رحمانی فضلی»، وزیر کشور هم در صفحه اینستاگرام خود به این موضوع واکنش نشان داده و خواستار تشکیل جلسه شورای تامین استان شده است.

بهار نیوز- ۳ مرداد ۱۳۹۴

خيلي با دكترها رفيق هستيم
اولين مصاحبه «اميرمهدي ژوله» پس از حاشيه هاي سريال «در حاشيه»

نويسنده: سعيد برآبادي

ورودي هر مصاحبه اي بايد توضيح واضحاتي باشد در مورد شخص مصاحبه شونده يا سوژه گفت وگو. اما در اين مصاحبه شرايط کمي متفاوت است؛ تقريبا تمام مخاطبان سريال هاي مهران مديري، اميرمهدي ژوله را مي شناسند و مي دانند که او قرار است پس از سکوت طولاني عوامل سريال متوقف شده «در حاشيه» از چه چيزي در اين گفت وگو سخن بگويد. منتها ورودي اين گفت وگو سويه اي ديگر دارد و مروري تاريخي است به آنچه که بهانه چنين گفت وگويي شده است. سريال «در حاشيه» يکي ديگر از توليدات ٩٠ قسمتي مديري بود که از نوروز ٩٤ پخش آن در شبکه سه آغاز شد اما اين متفاوت با آن چيزي بود که مخاطبان مي دانستند قرار است در سريالي به نام «دکتر» يا «اتاق عمل» ببينند. جدا از ماجراي تغيير اسم، جرح و تعديل فيلمنامه، تغيير بعضي از قسمت ها و... درنهايت «در حاشيه» به حاشيه رفت و پزشکان در واکنش هاي مختلف خواستار عدم پخش آن از تلويزيون و ناتمام ماندن اين سريال شدند و حالااميرمهدي ژوله که سرپرست تيم نويسندگان اين سريال بود در اولين گفت وگو پس از آن کشمکش ها به «شرق» مي گويد که ماجرا چه بوده و چطور پايان گرفته است.

ايده اوليه سريال، نقد شغل و جايگاه پزشکان در جامعه بود يا مثل ديگر فعاليت هاي شما و مديري، رويکرد نقد عمومي داشت؟
مي دانيد نه طنز بد است، نه نقدکردن. آن چيزي که تعميم داده مي شود نگران کننده است. وقتي يک صفت بد در قالب جوک ها به يک جامعه شغلي، يک جامعه قومي و حتي يک جامعه جنسي تعميم پيدا مي کند، مشکل ايجاد مي شود. اگر شما در يک سريال، يک قاضي بد، يک دکتر بد، يک وکيل يا پليس بد را نشان بدهيد، توهين به کليت آن جامعه حرفه اي نکرده ايد، بلکه صرفا دنبال نشان دادن مشکل بوده ايد اما وقتي يک طنز، سمت و سوي تعميم دادن پيدا مي کند، مي شود يک طنز غيرعادلانه. ايده اصلي ساخت «در حاشيه» اين بود که خودمان را به خودمان نشان بدهيم اما تعميم صفت بد برخي از کاراکترهاي اين سريال به کليت جامعه پزشکي اتفاق افتاد. چون ما ايده نداشتيم، دنبال يک رويکرد عمومي در نقد جامعه پزشکي هم نبوديم، بلکه اين جامعه هدف ما بود که طنز ما را تعميم داد. اصولادر سريال هايي از جنس «در حاشيه» يا ديگر کمدي هاي ما (گروهي که با مهران مديري کار مي کنيم) جامعه اي فانتزي و فرضي ساخته مي شود که يک سري خصلت بد به بعضي از اعضاي اين جامعه مي دهيم تا بتوانيم با هجوکردنشان، آن رويکرد، آن صفت و خصلت بد را نقد کنيم. در «در حاشيه» اول از همه چيز ما يک قهرمان خوب داريم؛ دکتري حرفه اي که روبه روي تخلف ها مي ايستد، بعد يک بيمارستان خوب داريم که جلوي تخلف ها را مي گيرد، استاد همين دکتر هم پزشک وارسته اي است که مريض ها را در سخت ترين شرايط ويزيت مي کند و تازه تمام اين بستر روايي داستان با پيش فرض خيالي و فانتزي بودن روبه روي مخاطب قرار مي گيرد. قدم بعدي براي داشتن يک قصه پرکشش، کنار هم قرارگرفتن خوب ها و بدهاست. تازه دکترهاي بد، دکترهاي واقعي نيستند؛ مثلامهران غفوريان اصلامدرکش معادل نشده يا همين طور جواد رضويان و ديگران. «در حاشيه» قرار بود همين طور جلو برود و با نقد بدها، خوب ها را تشويق کند، بگويد جامعه آن قدر با مسئله سلامت درگير است که نقش پزشکان وارسته و متخصص در آن کتمان شدني نيست.

اما اتفاقا سريال دچار حاشيه شد و مسير ديگري را طي کرد، مسيري عکس آن چيزي که شما مي گوييد. به قول معروف چه شد که اين طور شد و «درحاشيه» دچار حاشيه شد؟
اگر چنين تصويري که من توصيف کردم و مخاطب اين سريال مي ديد را در نظر بگيريد، مشکل از آنجايي درست شد که اين تصوير را به واقعيت ربط دادند. جامعه هدف ما اين نوع واکنش را از خود نشان داد و طبعا اين مشکل، مشکل ما نبود. ما نمي خواستيم چيزي را تعميم بدهيم، از قهرمان و استاد و بيمارستان، همه چيز در تاييد وضعيت و کيفيت جامعه پزشکي کشور بود و جاي تعميم هم وجود نداشت. کاش همان موقع جامعه هدف ما اين کنار هم قرارگرفتن خوب و بد را مصادره به مطلوب مي کردند، نقص ها را مي پذيرفتند و با ما هم صدا مي شدند که کليت جامعه پزشکي کشور مطلوب است. اما اين اتفاق نيفتاد و ماجرا برعکس شد.

يعني معتقديد که همه اين نگراني ها و اعتراضاتي که از سوي پزشکان صورت گرفت به خاطر تعميم دادن شخصيت هاي بد قصه بود؟
ببينيد ما در شب هاي برره، در قهوه تلخ و در بسياري از سريال هاي قبلي، با کليت طرف بوديم؛ مثلاروستايي مي ساختيم به صورت ذهني که در آن همه خبيث بودند اما در «در حاشيه» تمام نشانه هاي بارز را گذاشته بوديم که تعميم صورت نگيرد که گرفت.

از آن طرف جامعه پزشکي معتقد است که «در حاشيه» حلقه اعتماد بين بيمار و پزشک را از بين برده، حلقه اي که باعث مي شود بيمار به پزشک اعتماد کند و روند درمان را در پيش بگيرد، نظر شما چيست؟
مسئله ما هم دقيقا همين است؛ اگر قرار باشد يک پليس بگويد با من شوخي نکنيد چون حافظ امنيت مردم هستم، يک وکيل بگويد با من شوخي نکنيد چون سعي مي کنم قانون برقرار شود و... آن طور ديگر نمي شود با هيچ قشري شوخي کرد. من فکر مي کنم تنها خط قرمز در اين حوزه، گروه هاي ضعيف هستند، نبايد براي شوخي به سراغ آنها رفت و نقدشان کرد چون راهي براي جواب گويي ندارند، آن قدر دچار مشکلات خودشان هستند که شايد حتي نقدي را که قرار است از طريق اين شوخي بهشان وارد شود نشنوند! اما واقعيت اين است که جامعه پزشکان جزء گروه هاي ضعيف جامعه ما محسوب نمي شوند؛ برخي هاشان بسيار بانفوذ هستند و توان دفاع از خودشان را دارند. پس سوال اينجاست که چرا چنين شوخي اي بايد برايشان برخورنده باشد؟

با اين حساب، چه عاملي باعث شد اين اتفاقات بيفتد؟ وقتي که مي گوييد سريال بهانه اي براي ناراحتي پزشکان نداشت، چرا شاهد چنين واکنش هايي بوديد و درنهايت سريال تغيير مسير داد؟
مشکلي که در مورد «درحاشيه» وجود داشت اين است که آن زمان فضاي جامعه پزشکي کشور به خاطر طرح تحول نظام سلامت ملتهب شده بود. براساس اين طرح، برخورد با پزشکان متخلف، تغيير در تعرفه ها و... در اولويت قرار گرفته بود و نظام پزشکي کشور در شرايط مناسبي نبود. دليل ديگري هم هست؛ اساسا بخشي از گروه ها در جامعه به خاطر موضع گيري هاي صداوسيما به اين رسانه بي اعتمادند و هرچه از آنتن آن پخش شود را ادامه سياست گذاري هايي مي بينند که تا به حال از طرف آن رسانه ديده اند. جامعه پزشکي کشور به خاطر گزارش هايي که اخيرا صداوسيما پخش کرده و در آن به مشکلات مردم در اين حوزه پرداخته، بدبين بود و فکر مي کرد، «در حاشيه» هم ادامه همان سياست هاست. حالااين موضوع در مورد وکلاهم به وجود آمده و آنها شاخک هايشان تيز شده است و فکر مي کنند مثلااگر در فلان سريال، نقدي به يک وکيل خاص مي شود، ادامه همان سياست هاي صداوسيما در برخورد با اين شغل است درحالي که واقعا اين طور نيست، يعني تيمي که درگير ساخت يک سريال است، نمي آيد سياست هاي ديکته شده از طرف صداوسيما بگيرد و براساس آن يک شغل و يک حرفه خاص را هدف قرار دهد. در مورد «در حاشيه»، در نهايت اين اتفاقات کنار هم قرار گرفتند و قرباني هم معلوم است... .

قرباني اصلي چه کسي يا چه چيزي بود؟ اعتماد ميان پزشک و بيمار يا ادامه ساخت سريال؟
به نظر من، قرباني اين نوع نگاه، «طنز» و هنرمنداني است که در اين مسير قدم مي گذارند. جدا از مشکلات، اين نکته را مي گويم که آستانه نقدپذيري ما خيلي پايين است. هرروز ده ها جوک را ردوبدل مي کنيم که پر است از اهانت هاي روشن و مستقيم به قوميت ها، جنسيت ها و اقليت ها اما وقتي در يک سريال، آن هم به طرزي که گفتم، به يک شغل اشاره مي شود، شاخک ها تيز مي شود و مقابل آن موضع مي گيرند. من فکر مي کنم طنزي که آن جوک ها و متلک هاي قوميتي، جنسيتي و... را در جامعه وارد مي کند، غلط تر و کثيف تر است اما وقتي در تلويزيون با شرايط خاصش با يک شغل شوخي مي شود، پايين بودن آستانه نقدپذيري همديگر را متوجه مي شويم. قرباني اصلي در اين پرونده هم، سريالي بود که تازه داشت آجر به آجر شکل مي گرفت و ساخته مي شد؛ سکانس هاي مختلفي پس از اين اعتراضات به آن تحميل شد که قطعا روي کيفيت آن تاثير گذاشته است، بعضي از قسمت ها بي سروته و درنهايت هم کار متوقف شد. اگر آن ظرفيت نقدپذيري در جامعه بود، پزشکان اجازه مي دادند سريال تمام شود و بعد نتيجه بگيرند، نه اينکه اعتراض خودشان را در همان قسمت هاي اول نشان بدهند بي آنکه ببينند قرار است از شرايطي که در سريال ساخته ايم چه نتيجه اي گرفته شود. آخر سر هم ضربه اين اعتراض را خود جامعه معترض خورد.

چطور؟
پزشکان بيانيه مي دادند، در رسانه ها يادداشت مي نوشتند، نامه هاي سرگشاده منتشر مي کردند، مردم هم مي آمدند و بعضا کامنت هاي توهين آميز مي گذاشتند و جواب مي دادند و پزشکان باز مجبور مي شدند به اين جواب ها جواب دهند؛ يعني وارد جنگ بي نتيجه اي شده بودند، چراکه سريال ديگر عملاپخش نمي شد.

حالاکه واقعا ماجراي سريال «در حاشيه» تمام شده، مي خواهم بدانم حضور در تيم سازنده اين سريال، روي رابطه شخصي شما با پزشکان چه تاثيري گذاشته؟ آيا واقعا اعتمادتان به پزشک معالجتان کم شده است؟
وقتي که مي گويم انديشه ساخت چنين سريالي، تعميم ندادن است چطور خودم مسئله را تعميم دهم؟ اتفاقا برعکس، ما در فاميل چند پزشک مجرب داريم، خودم به خاطر بيماري اي که درگيرش هستم، پزشک دارم. اصلاهم اين رابطه مخدوش نشده و فکر نمي کنم در مورد مردم جامعه هم چنين اتفاقي افتاده باشد. به نظرم، ماجرايي که در مورد «در حاشيه» پيش آمد، ناشي از يک سري اتفاقات ديگر بود. حتي مي شنيديم مي گفتند ما سريال را نگاه نکرده ايم اما منتقد بودند. اگر هر شغل و حرفه اي بخواهد دور شخصيت حرفه اي اش يک هاله قدسي بکشد و بگويد به اين محدوده نبايد وارد شد، پس تکليف طنز چه مي شود؟ از اين فراتر، تکليف آزادي بيان چه مي شود؟ اگر پزشکان اجازه مي دادند با شغل شان شوخي شود و به همين بهانه، خوب ها به چشم بيايند، شاهد اصلاح بيشتري در اين حرفه بوديم. حتي باب اين اصلاحات براي ديگر حرفه ها هم باز مي شد اما درعوض شاهد هجمه بوديم؛ هجمه به وزير بهداشت، هجمه به صداوسيما، هجمه به مهران مديري و گروهش. پس فرق بين جامعه پزشکي با مردم عادي چه مي شود که مي روند و به خاطر يک ديالوگ، يک سريال را تعطيل مي کنند؟ به نظرم، بايد اعتمادسازي صورت گيرد. يادم هست يک بار سر يک سريال، نماينده اي از کانون وکلاآمده بود و مي گفت چرا فقط با صنف ما شوخي مي کنيد و با ديگران شوخي نمي کنيد؟ خب، اين واقعي نيست، اگر صداوسيما اجازه دهد تلويزيون مي تواند با همه گروه ها شوخي کند نه اينکه يک سريال در مسير ساختش عقيم بماند. البته صداوسيما هم در اين وضعيت خيلي تصميم گير نيست، بيشتر تحت فشار است!

وقتي که متوجه مي شوند شما اميرمهدي ژوله هستيد درباره اين سريال چه واکنشي به شما نشان مي دهند؟ مخصوصا پزشکان؟
مي دانيد، همسر من در شرف بچه دارشدن است؛ طبعا پزشک زنان همسرم را ويزيت مي کند و بسيار بيشتر از آنچه که فکر مي کنيد با اين گروه از زحمت کشان جامعه در ارتباط هستم. همه تشکر مي کنند و خسته نباشيد مي گويند. حتي يادم است يک بار که در بيمارستان بودم، پرسنل بيمارستان يواشکي به من مي گفتند که «راست گفتيد». البته ما به دنبال اين نبوديم. خيلي ها هم که معترض سريال هستند، مي گويند نبايد در اين فضاي بي اعتمادي، چنين سريالي ساخته مي شد، بعضي ها هم دريافت شان از کمدي غلط است. حتي تک وتوک پزشکاني هم به من گفتند اينها همه درست، اما بدتر از اين هم مي تواند باشد، اما شما نمي دانيد ما چه مشکلاتي در برخورد با مردم داريم، يعني سريال براي بعضي از مردم دستاويزي شده براي توهين به پزشکان و اينها همه به خاطر نشناختن طنز و کمدي در جامعه است. ما يک بيمارستان فرضي ساخته بوديم، هيچ چيزي در آن قاب، واقعي نبود و کسي نبايد از آن براي توهين به ديگري استفاده مي کرد.

در بعضي از نقد ها گروه سازندگان «درحاشيه» را به اين متهم کردند که با بزرگ نمايي، به نوعي سعي کرده اند جامعه پزشکي را مورد حمله قرار دهند. نظر خودتان چيست؟
در کمدي، بزرگ نمايي وجود دارد و اين حق کمدي است. بايد فانتزي و اغراق داشته باشد چون اگر نداشتيم، بيمارستان در شکل واقعي آن صرفا جاي اندوهناکي است براي خانواده هايي که در انتظار بهبود بستگان شان هستند يا آنها که عزيزي را از دست داده اند. اين طور است که از ديدگاه کمدي، مي شود يکي را که به دنبال يک دستشويي وارد بيمارستاني شد ببريم اتاق عمل و مثانه اش را وارونه کنيم اما طبعا مخاطب اين تصوير مي داند دارد يک طنز مي بيند، دارد يک فانتزي مي بيند.

وقتي که انتقادها از «در حاشيه» اوج گرفت، واکنش شما و صداوسيما چه بود؟
ما که ساکت بوديم. سريالي که عقيم مانده بود را چطور مي شود مورد بحث قرار داد، من حتي نمي توانم درباره کيفيت اين سريال چيزي بگويم. اما دعوا ادامه داشت اگرچه در سطوح ديگري. مي دانيد، من وقتي مي خواهم به شاگردانم درباره طنز چيزي بياموزم، به آنها مي گويم نسبت دادن رذالتي به يک گروه، مشکل دارد و کار نادرست و غيراخلاقي اي است، اما اگر قرار باشد يک پليس بد، يک قاضي متخلف، يک آشپز مورد دار در يک کار طنز داشه باشيم که ديگر ايرادي ندارد، تعميم چنين صفتي به يک جامعه کار نادرستي است. کاش اين تفکيک در نظر مخاطبان هم قرار مي گرفت، در اين صورت، امروز درباره سريالي حرف مي زديم که پخش آن تمام شده و فرصت مناسبي بود براي نقد و بررسي و تجزيه و تحليل آن.


روزنامه شرق ، شماره 2386 به تاريخ 10/6/94، صفحه 12 (زاويه)